Centrum Informacji Turystycznej i Biznesowej Vilkaviškis, Instytucja Publiczna

Kościoły – spokój ducha i historia

Pobierz GPX
Krótko o trasie
100 km
5.5 h.
6
Powierzchnia trasy
90% Asfalt
10% Droga polna

W obecnym centrum rejonu – Wyłkowyszkach, w okresie od 1870 - 1881 roku staraniem księdza proboszcza Antoniego Lesniewskiego i wikarego Jonasa Siaurusaitysa wybudowano murowany kościół, który w 1884 r. konsekrował biskup Józef Hollak nadając wezwanie Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny. Po powołaniu w 1926 r. diecezji wyłkowyjskiej kościół uzyskał status katedry. II wojna światowa nie wyrządziła kościołowi zbyt wielu szkód, zostały uszkodzone wieże i mury, do naprawy sklepienia i dachu wystarczyłoby kilku miesięcy rzetelnej pracy, lecz ówczesny rząd radziecki nie pozwolił na naprawę katedry i zdecydował o wyburzeniu świątyni. Fundamenty były zasypane ziemią i zasadzone krzewami, a na miejscu katedry powstał skwer. Po odzyskaniu przez diecezję wyłkowyską pełnej samodzielności zdecydowano o budowie nowej katedry na fundamentach starej. Projekt nowego gmachu na podstawie starych fotografii i wspomnień opracował docent Akademii Sztuk Pięknych J. Palaima. Budowę katedry rozpoczęto w 1991 r. i zakończono w pierwszej połowie 1998 r. Nową katedrę 11 lipca 1998 r. konsekrował biskup Juozas Žemaitis MIC. Dzwony katedry pochodzą z odlewni dzwonów Braci Kruszewskich w Węgrowie i zostały poświęcone 6 lipca 2003 r. Najmniejszy został nazwany imieniem św. Jana Chrzciciela, średni – św. Antoniego i św. Józefa, zaś największy –  Najświętszej Maryi Panny oraz św. Kazimierza. W dni powszednie mały dzwon brzmi przed porannymi nabożeństwami, środkowy zapowiada południe i zaprasza na wieczorne nabożeństwa, a wszystkie trzy dzwony rozbrzmiewają podczas uroczystości. Katedra to nie tylko chluba miasta, ale także miejsce kultury, bo odbywają się tu różne koncerty i imprezy.

Mniej więcej w połowie drogi między Mariampolem a Wyłkowyszkami wznosi się murowany kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Giżach, wybudowany w 1850 r. Ściany wzniesiono z kamieni polnych, uzupełnionych elementami z czerwonej cegły i ciągłymi poziomymi pasami. Świątynia na planie prostokąta ma trzy nawy, odnowiona po wojnie. W zbiorach kościoła w Giżach są przechowywane różne relikwie, odzież, pisma. Funkcjonuje na zasadzie muzeum w celu ochrony przedmiotów, które nie są już używane. Każdy z przyjemnością dotyka wyjątkowo wyprofilowanej klamki przy głównych drzwiach wejściowych, ponieważ ma kształt baranka. Kościół w Giżach to nie tylko miejsce kultu, lecz także ośrodek różnych wydarzeń. Jednym z nich, który stał się już tradycją, jest odpust Aniołów Stróżów.

Największe wydarzenia wiążą się z ruinami kościoła Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Bartnikach. W 1790 r. kościół przebudowano na murowany, w późniejszym okresie dodano wieże i przedsionek. Mianowany w 1838 r. proboszczem Jan Burdulewicz pracował w Bartnikach przez 48 lat. Zasłynął tym, że ok. 1855 r. zaczął odprawiać msze po litewsku, zaś organiście i zakrystianowi nakazał uczyć mieszkańców przytułku czytania po litewsku. Niestety, wojna wyrządziła znaczne szkody, bo w 1944 r. świątynia została mocno uszkodzona. Ówczesne władze nie pozwoliły na odbudowę i w 1950 r. odbudowano drewniany kościół. Stojące od lat zaniedbane ruiny, choć bardzo efektowne (koncerty, festiwale, z których najsłynniejszy to b‘ART), w ostatnim czasie zaczęły się rozpadać pod wpływem klimatu i obecnie stanowią zagrożenie dla zwiedzających. Po wielu latach poszukiwań funduszy wszyscy już czekają na zakończenie prac i możliwość bezpiecznego zwiedzania.

Okrutne losy historii wiążą się z kościołem pw. Najświętszej Trójcy w Lankeliškiai. W pierwszych dniach II wojny światowej Rosjanie odkryli, że leżący obok plebanii kabel łączności został przecięty. Żołnierze bolszewiccy nawet nie zastanawiali nad tym, kto faktycznie mógł to zrobić, i wcześnie rano zabrali trzech księży - proboszcza parafii Vaclovasa Balsisa, wikariusza Jonasa Petrikasa i wizytującego profesora seminarium w Wyłkowyszkach Justinasa Dabrilasa -wprost do lasu Budavonė. Przywiązali ich do drzew i okrutnie zamęczyli. Po kilku latach kościół pw. Najświętszej Trójcy w Lankeliškiai został wysadzony w powietrze. Historycy twierdzą, że Lankeliškiai jest jedną z najstarszych miejscowości Suduwy. Chociaż murowany kościół wzniesiono tu dopiero w 1817 r., jednak historia parafii liczy o kilka set lat więcej. Sama społeczność lokalna i rada duszpasterska parafii Lankeliškiai podjęły się konserwacji ruin zniszczonego kościoła. 

Okolice Wyłkowyszek są wielonarodowe, więc stoją tu różne świątynie. W Kibartach dotychczas działa cerkiew św. Aleksandra Newskiego. Jest to pierwsza świątynia prawosławną w Zaniemeniu, której misją było zapewnienie transportu zwłok zmarłych wiernych z Zachodu do Rosji. Zespół budynków cerkwi powstał w 1870 roku. Zgodnie z zwyczajem prawosławnym wszystkie niezbędne obrzędy musiały być odprawione w pierwszej świątyni przy granicy, dlatego w cerkiew w Kibartach gościła wielu wysokich rangą dostojników carskiej Rosji. Wobec sanktuarium stawiano wysokie wymagania, dlatego zarówno cerkiew, jak i cmentarz prawosławny w Kibartach były i nadal są wyjątkowe. Niestety obecnie drzwi świątyni częściej otwierają turyści niż wierzący, ponieważ ich społeczność w Kibartach jest już bliska wymarcia.

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Pojewoniu pierwotnie, jak wiele innych świątyń, wzniesiono z drewna. W 1842 r. rozpoczęto budowę murowanej świątyni, którą w 1916 r. wysadzili niemieccy żołnierze. Kościół odbudowano w 1928 r., wykonano filary, sklepienia krzyżowe, galerie, zbudowano duży dębowy ołtarz. Kościół miał dwie wierze - dzwonnice. W 1944 r. wycofująca się armia niemiecka wysadziła wieże i zabrała dzwony. Kościół ponownie odbudowano w 1968 r., lecz zamiast wież wymurowano sześciokolumnowy portyk, który czyni tę świątynię wyjątkową. 

Rzadko spotykany plan podwójnego krzyża charakteryzuje kościół Najświętszej Trójcy w Wisztyńcu. Ten ważny dla krajobrazu miasteczka gmach wzniesiono w 1829 roku. Z daleka słychać donośny kościelny dzwon, którego środkowy pas zdobi hasło: “IN HONOREM SACRO SANCTA TRINITATI“ (Ku chwale Świętej Trójcy). Na dolnym pasie dzwona widnieje kolejny napis: „ME FVDIT GEORGIVS BERNHARDVS KINDER REGIOMONTI ANNO 1730“ (Odlał mnie Georgijus Bernardas Kinderis, Królewiec, 1730). To drugi z czterech znanych na Litwie dzwonów odlanych przez słynnego ludwisarza Georgijusa Bernardasa Kinderisa.

Kościoły są wyjątkowe swoją historią, architekturą i otaczającym środowiskiem, ale wszystkie zapewniają spokój i poznanie.

Trasa i zdjęcia zostały przygotowane podczas realizacji projektu „Vilkaviškis TVIC Tourism Innovations” finansowanego przez Agencję Nauki, Innowacji i Technologii.

Opinie

Napisać komentarz

Aplikacja na smartfona / audioprzewodnik

Jest to interaktywne, innowacyjne, nowoczesne narzędzie edukacyjne i uświadamiające oparte na technologii dla odwiedzających z Litwy i zagranicy, pozwalające poznać ważne i unikalne obiekty dziedzictwa kulturowego oraz sławnych ludzi w naszym kraju